Digital Bridge-те Қазақстан және Орталық Еуразиядағы венчурлық экожүйені дамыту мәселелері талқыланды

12-13 қазанда Қазақстан астанасында Digital Bridge 2023 – Орталық Азиядағы ең ірі IT-форум өтті. Дәстүрлі түрде форум Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен өткен пленарлық отырыстан басталды, онда ол инновациялар мен технологиялық прогрестің маңызды қозғаушы күші ретінде венчурлік капитал нарығын дамыту қажеттігін атап өтті.

«Біздің венчурлық нарыққа халықаралық ойыншыларды тарту маңызды. Бізге олардың құзыреттері мен жобаларға сапалы сараптамасы қажет. Негізгі әріптестер отандық институционалдық инвесторлар, оның ішінде «Бәйтерек» ұлттық холдингі бола алады. Бұдан басқа, әр түрлі қаржы институттарының – екінші деңгейдегі банктердің, сақтандыру компанияларының, микроқаржы ұйымдарының және басқа да ойыншылардың венчурлік қорларға қатысуын қамтамасыз ететін тетіктер мен құралдарды әзірлеу қажет», – деді Мемлекет басшысы.

Форум аясында BGlobal Ventures LTD жеке компаниясы «Qazaqstan Investment Corporation» АҚ-мен бірлесіп, Қазақстанның Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің (бұдан әрі – ҚР ЦДИАӨМ) қолдауымен «Өңірлік венчурлік нарықты дамытудағы институционалдық инвесторлардың бірлескен рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді.

Дөңгелек үстел жұмысына мемлекеттік құрылымдардың, халықаралық ұйымдардың және жергілікті институционалдық инвесторлардың өкілдері қатысты: ҚР ЦДИАӨМ, «Qazaqstan Investment Corporation» АҚ, Дүниежүзілік банк, Еуропалық қайта құру және даму банкі, Еуразиялық даму банкі, Халықаралық қаржы корпорациясы (IFC), АҚШ-тың Халықаралық даму агенттігі, MOST Ventures, Kazakhstan Investment Development Fund, БҰҰ Балалар қоры (ЮНИСЕФ).

Іс-шараның мақсаты – Қазақстан мен Орталық Еуразияда венчурлық қаржыландыруды дамытуға бағытталған бірлескен жұмыс үшін негізгі институционалдық инвесторларды біріктіру.

Талқылау барысында ҚР ЦДИАӨМ бірінші вице-министрі Қаныш Төлеушин инновациялық экожүйеге шолу жасап, Қазақстан Үкіметі технологиялық саланы, оның ішінде венчурлік экожүйені қалыптастыру арқылы қолдауға ерекше назар аударатынын атап өтті. Ол сондай-ақ Дүниежүзілік банк қаржыландыратын «Өнімді инновацияларды ынталандыру» жобасының сәтті жүзеге асырылуы туралы мәлімдеді, оның шеңберінде 2023 жылғы қаңтарда Tumar Venture Fund венчурлық қорын іске қосылды.

Өз кезегінде, Дүниежүзілік банктің Қазақстандағы және Түрікменстандағы Тұрақты өкілі Андрей Михнев ҚР ЦДИАӨМ-ге жемісті ынтымақтастығы үшін алғысын білдіріп, банк Қазақстанда венчурлық қаржыландыруды дамытудың тиімді құралдарын енгізу жөніндегі жұмысты жалғастыруға ниетті екенін растады және осы бағыттағы бірқатар ағымдағы және жоспарланған бастамаларды атап өтті.

Qazaqstan Investment Corporation Басқарма төрайымы Айнұр Қуатова венчурлық инвестициялар инновацияларды ынталандыруда және елдің экономикалық өсуін жеделдетуде шешуші рөл атқаратынын атап өтті.

«Бүгінгі күні стартаптармен жасалатын мәмілелердің көпшілігінде егіс алдындағы және егіс сатылары басым. Осы орайда QIC венчурлық қорларға егістен кейінгі кезеңде және жобалардың жаңа нарықтарға шығу/масштабтау кезеңінде инвестицияларға мандатпен қатысуға ниетті. Бұл венчурлық нарықтың экожүйесінің дамуына серпін береді, демек, нарықтағы бәсекелестіктің артуына, өнімдер мен қызметтердің сапасы мен инновациялылығының ұлғаюына алып келеді және нәтижесінде шетелде сұраныс туғызады, бұл қазақстандық IT өнімдерінің халықаралық нарықтарға экспортын ұлғайтады», - деп атап өтті А. Қуатова.

Ол арқылы Қазақстанда және әлемде ерте сатыдағы 550-ден астам жоғары әлеуетті компанияға қолдау көрсетілген Star Venture бағдарламасының нәтижелері туралы Қазақстан бойынша ЕҚДБ басшысы Хусейн Озхан айтып берлі.

Стивен Орр, Қазақстандағы USAID үйлестірушісі өз сөзінде USAID кәсіпкерлікті және бизнес ортаны дамыту жөніндегі жобасын іске асыру Орталық Азиядағы экономикалық белсенділіктің өсуіне ықпал ететінін атап өтті, сондай-ақ заңнамалық базаны жетілдіру, мемлекеттік және жеке секторлар арасындағы диалог, сондай-ақ үздік әлемдік тәжірибелерді талдау және қолдану арқылы жеке нарықты ынталандыру қажеттігін көрсетті.

Қазақстандағы өкілінің м.а. Летисия Баззии-Вейл өз баяндамасында әлеуметтік күн тәртібі бар жобаларды қаржыландырудың маңыздылығын көрсетті. Ол 10 жылдан астам уақыт бойы балалардың әл-ауқаты үшін инновацияларды қолданатын жергілікті компаниялар мен кәсіпкерлерді қолдау үшін әлеуметтік стартаптарға инвестиция салатын ЮНИСЕФ венчурлық қорына тоқталды. Қазақстанда ЮНИСЕФ елдік кеңсесі арқылы қор балаларға арналған цифрлық қоғамдық игілік ретінде екі – «Қолжетімді Қазақстан» және «Ozim» платформаның қалыптасуын қолдады.

Инвестициялық офицер және IFC Startup Catalyst жаһандық командасының өкілі Алишер Абдрахмановтың сөз сөйлеуі дамушы елдердегі технологиялық экожүйелерді дамытудағы IFC рөлі мен тәжірибесіне, сондай-ақ ұйым ұсынатын қолдау құралдарының кең ауқымына арналды. Ол үш жыл ішінде Африка, Таяу Шығыс, Пәкістан және Орталық Азияның технологиялық стартаптарына 225 миллион АҚШ долларын инвестициялайтын жаңа венчурлық инвестициялық платформа туралы егжей-тегжейлі айтып берді. Өз кезегінде, IFC Startup Catalyst дамушы нарықтардың егіс қорларына, акселераторларына және инкубаторларына инвестиция салады және жақын арада Орталық Азияға бағытталған венчурлық қорға алғашқы инвестицияны аяқтауды жоспарлап отыр.

Еуразиялық даму банкі Басқарма төрағасының орынбасары Тигран Саркисян өз сөзінде Еуразиялық даму банкінің Цифрлық бастамалар қорының (Қор, ЕАДБ ЦБҚ) қызметі туралы, ADFIAP сыйлығымен марапатталған «COVID-19-сыз саяхаттаймын» және әлемде баламасы жоқ «ЕАЭО-дағы жұмыс» сияқты цифрлық интеграциялық жобаларды іске асырудың табысты мысалдары туралы, ЕАДБ ЦБҚ жұмысының негізгі бағыттары және ол пайдаланатын қаржыландырудың негізгі құралдары туралы егжей-тегжейлі айтып берді.

Қорытындылай келе, дөңгелек үстел модераторы – BGlobal Ventures бас директоры Абай Әбсамет сессия қатысушыларына мазмұнды әңгіме үшін алғысын білдіріп, осындай кездесулерді тұрақты негізде өткізуді ұсынды:

«Қазақстанда және Еуразиялық өңірде венчурлік инвестициялар нарығын дамыту мұраты болып табылатын BGlobal Ventures осы сессияның бастамашысы және ұйымдастырушысы болды. Бүгінгі пікірталас Қазақстанның венчурлік капитал экожүйесін одан әрі дамытудағы әлеуеті өте жоғары екенін айқын көрсетті. Мен ҚР ЦДИАӨМ және «Астана Хаб» халықаралық технопаркінің жергілікті инновациялық және венчурлық экожүйені қалыптастырудағы қолдауы мен көмегін ерекше атап өткім келеді. QIC қолдау құралдарымен бірге халықаралық қаржы ұйымдарының жаһандық тәжірибесі бүкіл өңірдің венчурлік экожүйесінің тұрақты және серпінді қалыптасуына ықпал ететініне сенімдімін».